Czy fizjoterapeuta może wystawić skierowanie – co mówią przepisy?
Pytanie, czy fizjoterapeuta może wystawić skierowanie, jest jedną z najczęstszych wątpliwości pacjentów. Przez lata przyzwyczajeni byliśmy do schematu, w którym to lekarz diagnozuje i kieruje do fizjoterapeuty na zabiegi. Jednak nowe przepisy, które uregulowały ten zawód, znacząco zmieniły i rozszerzyły kompetencje fizjoterapeutów. Krótka odpowiedź brzmi: tak, ale w ściśle określonym zakresie. Uprawnienia magistra fizjoterapii jako samodzielnego zawodu medycznego zostały znacząco poszerzone, co w wielu przypadkach skraca ścieżkę leczenia pacjenta. Celem tego artykułu jest wyjaśnienie, na co dokładnie fizjoterapeuta może wystawić skierowanie, a w jakich przypadkach wciąż niezbędna jest wizyta u lekarza.
Samodzielny zawód – nowe uprawnienia fizjoterapeuty
Kluczowa była Ustawa o zawodzie fizjoterapeuty, która nadała magistrom fizjoterapii (posiadającym Prawo Wykonywania Zawodu) status samodzielnego specjalisty medycznego. Wraz z tym pojawiły się nowe kompetencje. Ich głównym celem jest przyspieszenie procesu diagnostycznego i terapeutycznego. Chodzi o to, by pacjent, trafiając do fizjoterapeuty „pierwszego kontaktu”, nie musiał ponownie „odbijać się” od gabinetu lekarskiego tylko po to, by uzyskać zlecenie na podstawowe badanie czy potrzebny sprzęt ortopedyczny.
Na co fizjoterapeuta MOŻE wystawić skierowanie?
To jest sedno sprawy. Uprawnienia te dzielą się na dwie główne kategorie.
Skierowanie na badania diagnostyczne (obrazowe i laboratoryjne)
Magister fizjoterapii ma prawo kierować pacjenta na badania, jeśli są one niezbędne do uzupełnienia diagnozy funkcjonalnej, zaplanowania lub modyfikacji procesu fizjoterapii.
- Badania obrazowe:
- RTG (prześwietlenie rentgenowskie): Fizjoterapeuta może zlecić RTG, np. przy podejrzeniu złamania zmęczeniowego, aby ocenić zaawansowanie zmian zwyrodnieniowych lub sprawdzić ustawienie odłamów po dawnym złamaniu.
- USG (ultrasonografia): Może skierować na badanie USG, aby precyzyjnie ocenić stan tkanek miękkich – np. stopień uszkodzenia mięśnia, więzadła czy ścięgna po urazie sportowym.
- Badania laboratoryjne: Fizjoterapeuta może również zlecić wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych (np. morfologia, OB, CRP), jeśli podejrzewa, że dolegliwości bólowe pacjenta mogą mieć podłoże zapalne lub reumatoidalne, co byłoby przeciwwskazaniem do niektórych form terapii manualnej.
Skierowanie (zlecenie) na wyroby medyczne
To drugie kluczowe uprawnienie, które bardzo ułatwia życie pacjentom. Fizjoterapeuta może wystawiać zlecenia (wnioski) na wyroby medyczne, które są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Przykłady wyrobów, na które zlecenie wystawi fizjoterapeuta:
- Kule ortopedyczne (łokciowe lub pachowe).
- Ortezy i stabilizatory (np. stawu kolanowego, skokowego, nadgarstka).
- Wózki inwalidzkie (ręczne).
- Balkoniki, chodziki i laski.
- Poduszki i materace przeciwodleżynowe. Korzyść jest oczywista: pacjent, który skręcił kostkę i trafił bezpośrednio do fizjoterapeuty, nie musi już wracać do lekarza tylko po to, by dostać receptę na kule czy ortezę.
Na co fizjoterapeuta NIE MOŻE wystawić skierowania?
Ta sekcja jest równie ważna, aby uniknąć nieporozumień w gabinecie.
Skierowanie do lekarza specjalisty (np. ortopedy, neurologa)
Tutaj odpowiedź jest jasna: nie. W polskim systemie ochrony zdrowia, szczególnie w ramach NFZ, skierowanie do poradni specjalistycznej (np. do ortopedy, neurologa czy reumatologa) musi być wystawione przez lekarza (najczęściej lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej).
Co w takim razie robi fizjoterapeuta, gdy widzi problem „nie-fizjoterapeutyczny”?
Fizjoterapeuta jest specjalistą „pierwszego kontaktu” i potrafi rozpoznawać objawy alarmowe, tzw. „czerwone flagi”. Jeśli podczas badania zauważy symptomy wskazujące na poważną chorobę, która nie podlega leczeniu fizjoterapeutycznemu (np. podejrzenie nowotworu, problem kardiologiczny, ostra choroba neurologiczna), nie wystawia on formalnego skierowania. Jego obowiązkiem jest natomiast natychmiastowe poinformowanie pacjenta o konieczności pilnej konsultacji u odpowiedniego lekarza lub nawet na SOR, często wystawiając pisemną opinię o swoim podejrzeniu.
Fizjoterapeuta jako partner w procesie leczenia
Zbierając wszystkie informacje, odpowiedzmy ostatecznie na pytanie: czy fizjoterapeuta może wystawić skierowanie?
- TAK: na badania obrazowe (RTG, USG), niektóre badania laboratoryjne oraz na refundowane wyroby medyczne (kule, ortezy, wózki itp.).
- NIE: na wizytę u lekarza specjalisty (np. ortopedy, neurologa) w ramach NFZ. Nowe uprawnienia czynią fizjoterapeutę pełnoprawnym i samodzielnym partnerem w systemie ochrony zdrowia. Pozwala to przyspieszyć diagnostykę, odciążyć lekarzy i skrócić drogę pacjenta do skutecznego leczenia. Należy pamiętać, że ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny.
